"Γυαλιά ηλίου… ως προϊόν προσφοράς!

Αντιμέτωποι με μια σειρά από πρωτοφανή γεγονότα, έχουν έρθει τον τελευταίο καιρό οι οπτικοι της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών και Οπτομετρών, για τα οποία οφείλουν να ενημερώσουν τόσο τους καταναλωτές όσο και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας.
Πρόσφατα, υπέπεσε στην αντίληψή μας ότι υπεραγορά, μαζί με τα υπόλοιπα καταναλωτικά προϊόντα, διαθέτει γυαλιά ηλίου έναντι πολύ μικρής χρηματικής αξίας!
Τα γυαλιά ηλίου αυτά, αποτελούν προϊόν προσφοράς, δεν συνοδεύονται από το απαραίτητο πληροφοριακό δελτίο που ενημερώνει για την απορρόφησή τους, την αντοχή τους και την κατηγορία χρήσης τους. Επομένως ουδείς γνωρίζει αν αυτό το προϊόν ως μέσο ατομικής προστασίας, πληρεί τους κανόνες της ΕΕ για τα γυαλιά ηλίου.
Πέραν όλων των νομικών και ηθικών κανόνων περί του θέματος, πόσο λογικό βρίσκει κανείς να τοποθετούνται γυαλιά προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία ανάμεσα σε απορρυπαντικά και είδη διατροφής;
Την ίδια απορία μπορεί να εκφράσει κανείς και για τα υπόλοιπα σημεία πώλησης γυαλιών ηλίου, εκτός Οπτικών καταστημάτων όπου μη γνωρίζοντας αυτοί που τα διαθέτουν τους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης τους, δεν μπορούν να συμβουλεύσουν τους καταναλωτές κατάλληλα και δυνητικά αυτά μπορούν να αποβούν επικίνδυνα, ιδιαιτέρως κατά την οδήγηση!
Οι ανακοινώσεις αυτές έγιναν κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών και Οπτομετρών και στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Σωτήρης Δαμίγος, Πτυχιούχος Οπτικός, Πρόεδρος Δ.Σ Π.Ε.Ο.Ο. , η Μαρία Ταρασούδη, Συμπεριφορική Οπτικός-Οπτομέτρης, Πρόεδρος Δ.Σ Σ.Ο.Ο.Β.Ε, Γεν.Γραμματέας Ελληνικης Ακαδημίας Οπτομετρίας, ο Πάνος Άγγελος, Πτυχιούχος Οπτικός Οπτομέτρης, Ταμίας Δ.Σ Π.Ε.Ο.Ο. και η Μυρτώ Κόκκορη, Πτυχιούχος Οπτικός Οπτομέτρης, Μέλος Π.Ε.Ο.Ο.
Όπως εξήγησαν οι ομιλητές, ο νόμος αναφέρει ρητά ότι εφόσον οποιαδήποτε επιχείρηση εκτός των Οπτικών καταστημάτων διαθέτει Οπτικά είδη θα πρέπει να το πράττει με βάση τις διατάξεις του Νόμου, δηλαδή να διαθέτει κατάλληλη εγκατάσταση και να παρίσταται Επιστημονικός Υπεύθυνος Οπτικός.
Συγκεκριμένα στο Νόμο 4093/ΙΒ3, παρ.3, ρητά αναγράφεται ότι:
«Η διάθεση ομματοϋαλίων διορθωτικών των διαθλαστικών ανωμαλιών των οφθαλμών, των τυποποιημένων ομματοϋαλίων πρεσβυωπίας, των Φακών Επαφής, των Υγρών Φακών Επαφής και γενικώς όλων των συναφών προς την όραση ειδών, γίνεται και από καταστήματα μη Οπτικών ειδών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου όπως αυτός ισχύει. Σε περίπτωση που διατίθενται από καταστήματα μη Οπτικών ειδών Επιστημονικά Υπεύθυνος θα είναι Οπτικός.»
Επομένως όταν τα ρητώς αναφερόμενα Οπτικά Είδη, όπως και κάθε συναφές προς την όραση είδος, διατίθενται και από μη Οπτικά Καταστήματα, παρά τις οριζόμενες από το Νόμο προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων ενδεχομένως ορισμένων φαρμακείων, παραβιάζεται ο Νόμος και πιθανά κινδυνεύει η Δημόσια Υγεία.
«Αντιλαμβανόμαστε ως Πανελλήνια Ένωση Οπτικών και Οπτομετρών τα καίρια και επί σειρά ετών οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Επίσης, μπορούμε να κατανοήσουμε την οικονομική δυσκολία που έχει επιφέρει σε όλες τις επιχειρήσεις το ποσοστό μείωσης του κέρδους τους. Όμως θα πρέπει να ενημερώσουμε πως οι οφθαλμοί αποτελούν ένα από τα πιο ευαίσθητα όργανα του ανθρώπινου σώματος ενώ η αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία έχει αποδεδειγμένη επιβαρυντική δράση στη λειτουργία τους, και επομένως ας αναθέσουν σε Οπτικούς-Οπτομέτρες όπως ο Νόμος ορίζει την ευθύνη διάθεσης των Οπτικών ειδών».
Επιπλέον, η αύξηση της τρύπας του όζοντος κάνει ακόμα πιο επιτακτική τη χρήση γυαλιών ηλίου, που να πληρούν βασικές προϋποθέσεις, οι οποίες εξασφαλίζονται όταν τα γυαλιά αγοράζονται από οπτικό κατάστημα και σύμφωνα με οδηγία της ΕΕ συνοδεύονται από ένα πληροφοριακό δελτίο. Η συμμετοχή του οπτικού στην επιλογή του κατάλληλου γυαλιού ηλίου για τον κάθε καταναλωτή ξεχωριστά αποτελεί εγγύηση για την προστασία της όρασης του.
Οι προϋποθέσεις για την αγορά γυαλιών ηλίου
• Οι φακοί να είναι απορροφητικοί στην ηλιακή ακτινοβολία
• Να είναι οπτικά κατεργασμένοι
• Η αντοχή τους στην πίεση να ανταποκρίνεται στις διεθνείς προδιαγραφές (συγκεκριμένο πάχος-αντοχή υλικού) με σκοπό την αποφυγή ατυχήματος.
• Το υλικό των σκελετών να είναι υποαλλεργικό να είναι άφλεκτο και να μην παρουσιάζουν εξογκώματα ή άλλα ελαττώματα που μπορεί να δημιουργήσουν ενόχληση ή να προκαλέσουν κακώσεις κατά τη διάρκεια της χρήσης τους.
Η επιλογή των γυαλιών ηλίου πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου.
Τα νήπια θα πρέπει να φορούν πάντοτε καπέλο και γυαλιά ηλίου ειδικά κατασκευασμένα για παιδιά. Οι φακοί να είναι ασφαλείας και ο σκελετός μεγάλης αντοχής.
Τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας θα πρέπει να φορούν γυαλιά ηλίου με πλήρη απορρόφηση σε όλο το φάσμα της αφικνούμενης στην γη UV. Εάν φορούν διορθωτικά γυαλιά η καλύτερη λύση είναι η κατασκευή διορθωτικών γυαλιών ηλίου.
Οι έφηβοι και οι ενήλικες που φορούν φακούς επαφής πρέπει απαραίτητα να φορούν γυαλιά ηλίου.
Στους ενήλικες οι παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη είναι η οδήγηση, το επάγγελμα, το hobby και η κάλυψη διαθλαστικών ανωμαλιών.
Τέλος στην οδήγηση τα γυαλιά ηλίου θα πρέπει να τηρούν προδιαγραφές απαραίτητης φωτεινότητας και χρωματικής απόδοσης προκειμένου να παρέχουν ασφαλή οπτική αντίληψη του περιβάλλοντος κα αντίληψη των χρωμάτων των φωτεινών σηματοδοτών.
Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται για τα γυαλιά ηλίου με πολωτικό φίλτρο, που εξαλείφουν το θάμβος που προέρχεται από την κάθετη αντανάκλαση των αxτίνων του ήλιου σε επιφάνειες όπως το νερό, η άσφαλτος και σε κάθε λεία και στιλπνή επιφάνεια.
Μπλε Φώς και Πόλωση
Ήδη γνωρίζουμε ότι το ηλιακό φως χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες ακτινοβολίας ανάλογες με το μήκος κύματος τους και δεν είναι άλλες από την υπεριώδη, την υπέρυθρη και την ορατή. Τμήμα της υπεριώδους απορροφάται από το στρώμα όζοντος που προστατεύει τη γη, ενώ άλλο τμήμα της αφικνείται στο επίπεδο θαλάσσης. Η υπέρυθρη, φιλτράρεται από τα σταγονίδια του νερού.
Το φαινόμενο του μπλε φωτός
Είναι γνωστό ότι η ατμόσφαιρα έχε μπλε (κυανό) χρώμα. Το χρώμα αυτό είναι σύνθετο και προέρχεται από ερέθισμα ακτινοβολίας που περιέχει όλα τα μήκη κύματος του λευκού φωτός με εντονότερα τα μικρότερα μήκη κύματος από 380 έως 480nm.
Ο αέρας ως διαφανές μέσο απορροφά, με την ίδια αναλογία, όλες τις ακτινοβολίες του λευκού φωτός και διαχέει τις μπλε. Η δέσμη του λευκού φωτός του ηλίου διερχόμενη στην ατμόσφαιρα, υφίσταται εκτροπή από την αρχική της διεύθυνση και διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «σκέδαση του φωτός».
Αντίστοιχο φαινόμενο συμβαίνει δε, όταν το ηλιακό φως εισέρχεται στον οφθαλμό διασχίζοντας τα διαθλαστικά του μέσα παρατηρούμε πως οι ακτινοβολίες των διαφόρων μηκών κύματος δεν εστιάζουν στο ίδιο ακριβώς σημείο, που θα έπρεπε, δηλαδή στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Συγκεκριμένα, το μπλε εστιάζει σε σημείο μπροστά από τον αμφιβληστροειδή, φαινόμενο που οφείλεται στο διαφορετικό μήκος κύματος της συγκεκριμένης ακτινοβολίας.
Πως επηρεάζει τα μάτια ;
Οι συνέπειες για ένα φυσιολογικό μάτι είναι η σύγχυση στην όραση ή στα χρώματα και ασφαλώς στις συνθήκες αυτές το μάτι «θαμπώνει». Στη περίπτωση όμως που έχουμε κυτταρολογικές αλλαγές σε συνδυασμό με τη γήρανση και ένα πλήθος από παθολογικές καταστάσεις τα μάτια γίνονται υπερευαίσθητα σε ότι ακριβώς ένα φυσιολογικό μάτι θα ονόμαζε «θάμπωμα» ή «λαμπρότητα».
Αυτές οι αλλαγές αυξάνουν δραματικά την πιθανότητα να γίνει ανυπόφορη η διάχυση του μπλε φωτός. Ο αμφιβληστροειδής γίνεται λιγότερο ευαίσθητος στις χρωματικές αντιθέσεις (contrast), τα αντικείμενα που παρατηρούνται γίνονται ασαφή (ανάγλυφα), με άμεση συνέπεια την ελάττωση της οπτικής οξύτητας.
Γιατί πρέπει να προστατευτώ από το μπλε φώς ;
Το μπλε φώς διαχέεται 10 φορές περισσότερο από το κόκκινο
• Το μπλε φώς κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις
• Το μπλε φώς απλώνεται σε όλο τον αμφιβληστροειδή
Τι μπορεί να προκαλέσει
Σήμερα βέβαια γνωρίζουμε ότι η αντιληπτή για το μάτι ορατή ακτινοβολία, που στο παρελθόν είχε θεωρηθεί αβλαβής, αν και υπεύθυνη για το «θάμπωμα», χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και αντιμετώπισης.
Το μπλε φως, δημιουργεί οπτική κούραση και χρωματική σύγχυση, και έχει πλέον συνδεθεί με την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Η ασθένεια είναι μια πιθανή αιτία τύφλωσης για άτομα πάνω από 50 ετών που ζουν σε αναπτυγμένες χώρες. Προσβάλλει το 8% του πληθυσμού άνω των 50ετών και καθώς αυξάνεται ο μέσος όρος, μπορεί να προσβάλλει τους διπλάσιους σε 25 χρόνια. Ο κίνδυνος εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας είναι 2 φορές μεγαλύτερος σε περίπτωση αυξημένης έκθεσης στον ήλιο. Σε ίση ποσότητα συγκέντρωσης, το μπλε φως είναι 15 φορές πιο επιβλαβές για τον αμφιβληστροειδή, από τις άλλες ορατές ακτίνες.
Πως μπορούμε να προστατευτούμε
• Με ειδικούς φακούς συνθετικής μελανίνης που λειτουργούν όπως η φυσική μελανίνη, σαν μια ασπίδα ενάντια στη βλαβερή UV ακτινοβολία & το μπλε φως και διατηρούν τον αμφιβληστροειδή υγιή. Παράλληλα προστατεύουν επιτυχώς όχι μόνο τα μάτια αλλά και το λεπτό, εύθραυστο δέρμα, γύρω από αυτά. Σταματούν έτσι την πρόωρη γήρανση που προκαλείται από τον ήλιο.
• Με την χρήση γυαλιών ηλίου όταν εκτίθενται σε αυξημένη ακτινοβολία, ιδιαίτερα εκεί που υπάρχει και ανάκλασή της, όπως στην επιφάνεια της θάλασσας και του χιονιού.
• Με την αποφυγή χρήσης σκούρων γυαλιών ηλίου μη απορροφητικών και οπτικά κατεργασμένων.

Τι εννοούμε όταν λέμε «θάμπωμα» από ανάκλαση η περιορισμός της ορατότητας λόγω έντονης ανάκλασης
Το θάμπωμα προκαλείται από τις παράλληλα ανακλώμενες ακτίνες φωτός που προέρχονται από οποιαδήποτε ανακλαστική επιφάνεια. Τα γυαλιά ηλίου με πολωτικό φίλτρο, εξαλείφουν το θάμβος που προέρχεται από την κάθετη αντανάκλαση των ακτινών του ήλιου σε επιφάνειες όπως το νερό, η άσφαλτος κ.λπ . Άρα είναι κατάλληλα για οδήγηση και παραμονή στη θάλασσα ή στο χιόνι. Οι πολωτικοί φακοί μπορούν να ωφελήσουν τους:
• Οδηγούς (βρεγμένο οδόστρωμα-απόσπαση προσοχής από ανακλάσεις)
• Σκιέρ και όσους ασχολούνται με θαλάσσια σπορ.
• Άτομα ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο φώς (φωτοφοβικά ή χειρουργημένοι ασθενείς)
• Άνθρωπους που θέλουν άνετη και ξεκούραστη όραση.

Τι είναι η UV (UVA, UVB, UVC)
Η υπεριώδης ακτινοβολία χωρίζεται σε τρία είδη, τη UV-A (315-400nm) που είναι πιο κοντά στο ορατό φάσμα και έχει την χαμηλότερη ενέργεια από την UV, τη UV-B (280-315nm) η οποία προκαλεί το μαύρισμα, σοβαρές βλάβες στο δέρμα καθώς και κάποιες μορφές καρκίνου και τη UV-C η οποία είναι η πιο επικίνδυνη, αλλά απορροφάται όπως η UVB από το στρώμα όζοντος της ατμόσφαιρας.
Ξέρουμε, ότι η υπεριώδης ακτινοβολία έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια λόγω της μείωσης του πάχους του στρώματος του όζοντος με αποτέλεσμα τις καταστρεπτικές δερματικές, οφθαλμικές καθώς και εκείνες στο ανοσοποιητικό σύστημα συνέπειες.
Πώς απορροφάται από τα μάτια
Η UV απορροφάται από όλες τις δομές του ματιού με σκοπό να μην φθάσει στον αμφιβληστροειδή και να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες.
Η UV-B, απορροφάται περισσότερο από τον κερατοειδή και λιγότερο από τον κρυσταλλοειδή φακό του ματιού ενώ η UV-A απορροφάται από τον φακό, διαπερνάει τις υπόλοιπες δομές και μια μικρή ποσότητα φτάνει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Η απορρόφηση της UV ακτινοβολίας επιφέρει αθροιστικές βλάβες στους οφθαλμικούς ιστούς.
Ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται την υπεριώδη ακτινοβολία γιατί είναι εκτός του ορατού φάσματος και δεν μπορεί να την δει. Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο όμως προκαλεί παθήσεις που αντιλαμβανόμαστε είτε άμεσα, είτε μακροπρόθεσμα όπως είναι το πτερύγιο, η φωτοκερατίτιδα, ο καταρράκτης, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και διάφορες μορφές καρκίνου του δέρματος. Τα προβλήματα που δημιουργούνται σε μάτια και βλέφαρα είναι:
• Βραχυπρόθεσμα: ερεθισμός, πόνος, ερυθρότητα, φωτοφοβία, δακρύρροια, φωτοεπιπεφυκίτιδα, επιφανειακά ή εντωβάθεια εγκαύματα
• Μακροπρόθεσμα: πτερύγιο, στεάτιο, νεοπλασίες των βλεφάρων, καταρράκτης, εκφύλιση ωχράς κηλίδας και ρυτίδωση της περιοχής.
Πλεονεκτήματα φακών επαφής με UV block φίλτρα
Τα μη κουρμπαριστά γυαλιά ηλίου δεν καλύπτουν από τις ακτίνες που έρχονται από το πλάι ή από αυτές που ανακλώνται στην εσωτερική επιφάνεια.
Φαινόμενο εστίασης περιφερικού φωτός: Ο κερατοειδής είναι συγκλίνων φακός, κατά συνέπεια όταν οι ακτίνες έρχονται κροταφικά υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση της UV ρινικά ( πτερύγιο, καταρράκτης)
Οι φακοί επαφής με UV φίλτρο προστατεύουν αποτελεσματικά ΜΟΝΟ το εσωτερικό του οφθαλμού. Απαραίτητα κ τα απορροφητικά γυαλιά ηλίου.
• Γενικές συμβουλές για ορθή χρήση των φακών επαφής το καλοκαίρι
Άνοιξη/Καλοκαίρι: Ιδανική λύση φ/ε ημερήσιοι με UV block (αλλεργίες, θάλασσα κλπ)
Πλένουμε πάντα τα χέρια μας με σαπούνι και ξεπλένουμε καλά πριν πιάσουμε τους φακούς επαφής
Δεν φοράμε ποτέ τους φακούς μας για μεγαλύτερη διάρκεια από την συνιστώμενη
Αν υπάρξει ερεθισμός, σταματάμε αμέσως τη χρήση τους και επικοινωνούμε με τον εφαρμοστή μας
Δεν αλλάζουμε υγρό συντήρησης χωρίς την συμβουλή του οπτικού – οπτομέτρη
Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ νερό ή άλλο υγρό για την αποθήκευση και συντήρηση των φακών
Φυλάσσουμε τη θήκη και τα διαλύματα συντήρησης σε δροσερό μέρος μακριά από τον ήλιο
Αλλάζουμε τη θήκη κάθε μήνα, την όποια και ξεπλένουμε καθημερινά με το υγρό φακών επαφής
Αν οι φακοί στεγνώσουν και «βεντουζάρουν» πάνω στο μάτι μας, χρησιμοποιούμε φυσιολογικό ορό ή τεχνητά δάκρια ώστε να διευκολύνουμε την απομάκρυνσή τους χωρίς να τραυματίσουμε τον επιπεφυκότα και τον κερατοειδή.
Οι γυναίκες πρώτα να φορούν τους φακούς τους, μετά να βάζουν make up και το βράδυ αντιστρόφως πρώτα να αφαιρούν τους φακούς τους και κατόπιν να χρησιμοποιούν προϊόντα ντεμακιγιάζ."
Επομένως, η UV ακτινοβολία συσσωρεύεται στο σώμα μας και δυστυχώς δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτή. Είμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά στην UV όλο το έτος, σε εσωτερικούς και κυρίως σε εξωτερικούς χώρους και η προστασία της όρασής μας κρίνεται απαραίτητη.