Ενα από τα πιο συχνά προβλήματα όρασης στην τρίτη ηλικία είναι ο καταρράκτης. Στην περίπτωση αυτή ο διαυγής φυσικός φακός του ματιού θαμπώνει σταδιακά. Με το πέρασμα της ηλικίας γίνονται χημικές αλλαγές στις πρωτείνες του φακού, που προκαλούν ελάττωση της διαφάνειάς του, σκλήρυνση και θόλωση. Δημιουργείται συνήθως σε ηλικίες άνω των 60 ετών. Μπορεί όμως να εμφανιστεί παθολογικός καταρράκτης και σε νεότερα άτομα. Είναι αδύνατον κανείς να φθάσει σε βαθειά γηρατειά και να μην έχει καταρράκτη.

Στο αρχικό στάδιο ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί φορώντας γυαλιά, αλλά η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την μόνη λύση. Εκτός του γεροντικού καταρράκτη, αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν καταρράκτη έχουν,επίσης, όσοι πάσχουν από οφθαλμικές παθήσεις (φλεγμονές, εκφυλιστικές καταστάσεις), συστηματικές παθήσεις (οπτική δερματίτιδα), μεταβολικά νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης), φαρμακευτικό καταρράκτη (κορτικοστεροειδή, πιλοκαρπίνη), αλλά και έπειτα από τραυματισμό του ματιού.

Η επέμβαση του καταρράκτη αποτελεί μία από τις πιο συχνές και αξιόπιστες επεμβάσεις, κατά την οποία ο θαμπός φακός αφαιρείται και αντικαθίσταται με έναν διαυγή, τεχνητό ενδοφθάλμιο φακό (IOL). Κάθε χρόνο, περισσότεροι από 50,000 άνθρωποι στην Ελλάδα παρατηρούν σημαντική βελτίωση στην όραση και την ποιότητα ζωής τους μετά από την συγκεκριμένη επέμβαση. Ο καταρράκτης μπορεί να διαπιστωθεί, ακόμα και στα αρχικά του στάδια, με έναν απλό οφθαλμολογικό έλεγχο.

Παρ' όλα αυτά θα ήταν καλό να επισκευθείτε άμεσα τον οφθαλμιατρό σας αν παρατηρήσετε:

• Θάμπωμα με προοδευτική μείωση της όρασης για μακριά ή για κοντά.
• Η όραση γίνεται ολοένα και λιγότερο σαφής.
• Λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα.
• Εξασθενημένη αντίληψη χρωμάτων.
• Εντονη ενόχληση στον ήλιο, ή τη βραδυνή οδήγηση.

Η χειρουργική τεχνική που εφαρμόζεται περισσότερο στις μέρες μας, είναι η φακοθρυψία με την βοήθεια των υπερήχων. Το εσωτερικό του φυσικού θολού φακού θρυμματίζεται, αφαιρείται και αντικαθίσταται με έναν διαυγή, τεχνητό, ενδοφθάλμιο φακό.
Ο φακός αυτός είναι μόνιμος, πλήρως αποδεκτός από τον ανδρώπινο οργανισμό και προσφέρει πολύ καλή ποιότητα όρασης. Έτσι ο ασθενής συνήθως δεν έχει ανάγκη από τα παλιά καταρρακτικά γυαλιά του.

Η τεχνική της μικροσκοπικής τομής καθιστά τη διαδικασία ακόμη πιο ασφαλή και επιταχύνει την ανάρρωση. Η επιστημονική μας ομάδα από το 2000 κατέριψε το «ρεκόρ» των 2 χιλιοστών στην επέμβαση καταρράκτη. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνεται ένας προληπτικός έλεγχος μία φορά τον χρόνο και να ακολουθείτε τις συμβουλές του οφθαλμιάτρου σας.

Συχνά σχετιζόμενη πάθηση με τη γήρανση είναι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδος. Αποτελεί το πιο συχνό αίτιο μόνιμης απώλειας της όρασης ανάμεσα στα άτομα ηλικίας πάνω από 65 (το άλλο συχνό αλλά αναστρέψιμο αίτιο είναι ο καταρράκτης).
Οι συχνότεροι τύποι της εκφυλιστικής νόσου είναι η «ξηρή» (ατροφική) και η «υγρή» (εξιδρωματική). Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν «ξηρά» εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Προκαλέιται από την γήρανση και λέπτυνση των ιστών της ωχράς.

Η απώλεια της όρασης είναι σταδιακή. Η Υγρή εκφυλιστική νόσος της ωχράς κηλίδας καλύπτει το 10% όλων των περιπτώσεων.
Προκύπτει όταν σχηματίζονται ανώμαλα αγγεία από το οπίσθιο τοίχωμα του οφθαλμού. Από αυτά τα νέα αγγεία διαρρέουν υγρό ή αίμα που προκαλούν θολερότητα της κεντρικής όρασης . Η θεραπέια της νόσου γίνεται με ειδικά αντιαγγειογενετικά φάρμακα και όσο σε πιο πρώιμο στάδιο βρίσκεται τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματά της.

Μια προληπτική εξέταση για εκφύλιση της ωχράς κηλίδας πρέπει να κάνουν όσοι έχουν κλείσει τα 50 χρόνια της ζωής τους.